ترشح سینه و درمان آن

توجه به ترشح؛ سنگ بناي درمان
 

امروزه اهميت معاينه پستان در زنان بر هيچ‌کس پوشيده نيست. زنان با معاينه مرتب سينه‌هاي خود مي‌توانند به مشکل‌هايي از قبيل لمس توده، بروز فرورفتگي در پوست يا نوك پستان، تورم و قرمزي سينه‌ها، پوسته‌پوسته شدن و سوزش نوك پستان، مشاهده زخم در پستان يا ناحيه زير بغل، درد موضعي و مداوم و وجود ترشح از نوك پستان پي ببرند.
يکي از اين مشکلات، همان‌طور که ذکر شد، وجود ترشح از نوك پستان است؛ ترشح هر نوع مايع شيري در زمان نامناسب، يعني به جز موارد بعد از بارداري يا شيردهي، نياز به بررسي دارد.
در 5/4 درصد از بيماراني که تحت معاينه پستان قرار مي‌گيرند، ترشح‌ نوک پستان ديده مي‌شود. از اين بين، 48 درصد زنان به‌طور خودبه‌خودي داراي ترشح پستان هستند و در 52 درصد زنان هنگام معاينه، با تحريک نوک پستان، ترشحاتي مشاهده مي‌شود. در بيشتر مواقعي که با تحريک نوک پستان اين ترشح‌ها ايجاد مي‌شود، معمولا علت زمينه‌اي در کار نيست و تنها اقدام مناسب اطمينان‌بخشي به بيمار و ترک عادت فشار دادن نوک پستان جهت مشاهده ترشح از آن است اما ترشح‌هاي خودبه‌خودي اغلب يک علت زمينه‌اي داشته و نياز به بررسي و مراجعه به پزشک دارد.

رنگ و مقدار ترشح‌ها
 

رنگ ترشح‌ها معمولا سفيد يا شفاف بوده و گاهي ممکن است زرد يا حتي سبز هم باشد. مقدار ترشح ملاک مهمي نيست. نکته مهم اين است که هر نوع ترشح در خانمي که تا به حال زايمان نکرده يا در خانمي که زايمان کرده، بعد از 12 ماه از آخرين بارداري يا از شير گرفتن نوزاد، نياز به ارزيابي دارد.

ترشح و علايم ديگر
 

ترشح نوک پستان، اغلب با بيماري‌هاي خوش‌خيم پستان يا اختلال‌هاي هورموني همراه است و همراهي آن با سرطان‌هاي پستان فقط در 4 تا 10 درصد موارد ديده شده است؛ به خصوص اگر ترشح‌ها خوني باشند. وجود برخي از علايم به همراه ترشح پستان به پزشکان در تشخيص علت آن کمک‌ خواهد کرد. اين علايم عبارت‌اند از:
• ماهيت ترشح (رقيق، آبکي، شفاف، خوني يا شيري)
• همراهي ترشح با لمس يک توده
• يک‌طرفه يا دوطرفه بودن ترشح
• ترشح از يک يا چند مجراي شيري
• ترشح خودبه‌خودي يا همراه با فشار نوک پستان يا بافت‌هاي اطراف آن
• ارتباط ترشح‌ با قاعدگي
• وجود ترشح‌ قبل يا بعد از بارداري
• استفاده از برخي داروها يا قرص‌هاي هورموني مثل قرص‌هاي جلوگيري از بارداري

طرز تشخيص و درمان
 

ترشح‌هايي که يک طرفه و خودبه‌خودي و از يک مجرا هستند، به خصوص اگر خوني باشند، اغلب با يک توده داخل مجرا همراه‌ هستند. اين توده مي‌تواند خوش‌خيم يا بدخيم باشد و لازم است که مجراي درگير با عمل جراحي برداشته شود. انجام ماموگرافي يا سونوگرافي براي بررسي وجود توده همراه با آن لازم بوده و در صورت همراهي توده، برداشتن آن نيز لازم است. انجام داکتوگرافي (ارزيابي راديولوژيک مجراي شيري با تزريق ماده حاجب از نوک مجرا) از حساسيت‌ و ارزش کمي برخوردار است و نمي‌تواند ميزان ابتلا را کاملا مشخص کند. بنابراين بهترين رويکرد، برداشتن نسج مبتلا همراه مجراي مترشحه است. وجود ترشح‌هاي شيري يک يا دوطرفه از يک يا چند مجراي نوک پستان در خانم‌هايي که هنوز يائسه نشده‌اند، درست قبل از قاعدگي، با اختلال‌هاي خوش‌خيم نسج پستان همراه‌ است و اغلب رنگ اين ترشح‌ها سبز يا زرد مايل به قهوه‌اي است. در بعضي از مواقع، اختلال‌هاي هورموني مثل اختلال در ترشح هورمون شيردهي از هيپوفيز يا کم‌کاري تيروييد نيز خود را با خصوصيات ترشحي فوق‌ نشان مي‌دهد. مصرف برخي از داروها (مثل پرومتازين، کلروپرومازين، آمفتامين‌ها، مخدرها، ديازپام، داروهاي ضدفشارخون، داروهاي ضدافسردگي و قرص‌هاي جلوگيري از بارداري) نيز به ترشح‌هاي نوک پستان منجر مي‌شود.
بررسي آزمايشگاهي ترشح‌هاي نوک پستان اغلب براي بررسي وجود سلول‌هاي بدخيم صورت مي‌گيرد اما به ندرت کمک‌کننده است؛ چرا که منفي بودن ارزيابي سلولي، ردکننده بدخيمي نيست؛ به خصوص اگر بيمار بالاي 50 سال سن داشته باشد. جراحي‌هايي که با اهداف مختلف روي قفسه‌سينه انجام مي‌شود همانند جراحي‌هاي باز قلب، وجود ضايعه‌هاي نخاعي گردني و بيماري زونا در منطقه قفسه سينه از طريق فعال کردن برخي از سيستم‌هاي اعصاب، باعث ترشح هورمون شيردهي شده و در نهايت باعث ترشح شير از نوک پستان مي‌شوند. ضايعه‌هاي مغزي به‌خصوص توده‌هاي اطراف هيپوتالاموس و هيپوفيز نيز با مکانيسم افزايش ترشح هورمون شيردهي، مشمول اين علامت هستند.
برخي از موارد مثل تومورهاي ريه و کليه يا فيبروم‌هاي رحمي يا بيماري‌هاي شديد کليه که نياز به دياليز خوني دارند نيز با مکانيسم مشابه به ترشح نوک پستان منجر مي‌شوند. به طور کلي، در برخورد با بيماري که از ترشح نوک پستان شاکي است، در درجه اول، گرفتن شرح حال دقيق از جمله سابقه مصرف دارويي، معاينه کامل به خصوص معاينه پستان‌ها براي همراهي توده و بررسي ماهيت ترشح از نظر يک طرفه يا دو طرفه بودن، تک مجرايي يا چند مجرايي و رنگ ترشح‌ها (خوني، شفاف، سفيد، سبز و...) حايز اهميت است و در نهايت، اقدام‌هاي آزمايشگاهي مثل بررسي‌هاي هورموني از نظر هورمون شيردهي و تيروييد و يافته‌هاي ماموگرافي و سونوگرافي و ارزيابي سلولي ترشح‌ها نيز در تشخيص علت کمک‌کننده خواهند بود.
پس از بررسي‌هاي لازم، اقدام مناسب برداشتن مجرا و نسج مبتلا و ارزيابي پاتولوژيک آن براي رد علل بدخيمي است. در مواردي که علل هورموني در کار است استفاده از داروهايي نظير بروموکريپتين يا درمان پرکاري و کم‌کاري تيروييد مفيد فايده خواهند بود. در نهايت، در تشخيص بيماري‌هاي پستان اعم از توده‌هاي پستاني يا ترشح‌هاي نوک پستان معاينه ماهانه توسط خود بيمار بسيار مفيد بوده و در تشخيص ضايعه‌ها در مراحل اوليه بسيار کمک‌کننده و سودمند است.
منبع:www.salamat.com